महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंगमा भस्म चढाउने परम्परा किन, भस्म कसरी तयार हुन्छ ?

भस्मको सृष्टिको सार मानिन्छ, यसैले शिवलाई भस्म विशेष प्रिय हुन्छ । श्रावण महिनामा शिवको बाह्र ज्योतिर्लि दर्शन गर्नुको विशेष महत्व छ । सबै ज्योतिर्लिंगका बिभिन्न विशेषताहरु छन् । मध्य प्रदेशको उज्जैनमा अवस्थित महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंगको विशेषता यहाँ भस्म आरती हुन्छ ।

शिवको आरती महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंगमा हरेक बिहान खरानीसंग गरिन्छ । शिवलिंग भस्मले सजिएको छ । उज्जैनका ज्योतिषी र शिव पुराण कथाकार पंडित मनीष शर्माका अनुसार शिवजीलाई भस्म विशेष प्रिय हुन्छ । महादेवले मेकअपको रूपमा खरानी र सर्प लगाउँछन् । महाकालेश्वर मन्दिरमा भस्म आरतीको परम्परा धेरै पुरातन समय देखि चलिरहेको छ । यस सन्दर्भमा विभिन्न मान्यताहरु प्रचलित छन् ।
ब्रह्मा, विष्णु र शिव, यी तीन देवताहरु ब्रह्माण्डमा शासन गर्छन् । ब्रह्माण्डको संचालनमा तीन देवताहरुको जिम्मेवारी फरक छ । ब्रह्माले ब्रह्माण्ड सृष्टि गर्नुहुन्छ, विष्णुले राख्नुहुन्छ र शिवले नाश गर्नुहुन्छ ।

जब ब्रह्माण्ड नाश हुनेछ, सबै कुरा भस्म हुनेछ अर्थात ब्रह्माण्ड खरानीमा परिणत हुनेछ । शिवलाई भस्म अर्पण गर्नुको अर्थ यो हो कि सृष्टिको अन्त्य पछि सबै कुरा शिवमा विलीन हुनेछन् । ब्रह्माण्डको विनाश पछि, ब्रह्माजीले फेरि संसार सृष्टि गर्नेछन् । यो क्रम निरन्तर जारी रहने छ । खरानी धारण गरेर, जब यो सृष्टि नष्ट हुनेछ, तब सबै जीवहरुको आत्माहरु पनि शिव मा लीन हुनेछन् भन्ने शिवले सन्देश दिन्छन् ।

भस्म कसरी तयार हुन्छ ?
शिव पुराण अनुसार भस्म तयार गर्न कपिलाको गोबर, शमी, पीपल, पलाश, बड, अमलतास र बैरका रूखहरुबाट बनेका काठहरु जलाइन्छन् । मन्त्रोच्चारण गरिन्छ । खरानी जुन यी चीजहरु जलाएर प्राप्त गरिन्छ त्यो खरानी कपडाको माध्यमबाट फिल्टर गरीन्छ । यस प्रकार तयार भस्म शिवलिंग लाई चढाईन्छ ।

उज्जैन कसरी पुग्ने ?
उज्जैन भारतको मध्य प्रदेशको राजधानी भोपालबाट २०० किलोमिटर र इन्दौरबाट ५५ किलोमिटर टाढा छ । उज्जैन शिप्रा नदीको किनारमा अवस्थित छ । कोरोना महामारीको कारण यस बर्ष यहाँ कावड यात्रा प्रतिबन्धित छ । देश भरबाट भक्तहरु यहाँ दर्शनको लागी आइरहेका हुन्छन् ।

वर्तमानको अवस्थामा महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंगको दर्शन गर्ने भक्तहरुले महामारी संग सम्बन्धित नियमहरुको पालन गर्नु पर्ने हुन्छ । उज्जैनको निकटतम बिमानस्थल इन्दौरमा छ । उज्जैन पुग्नको लागी भारतको मध्यप्रदेश र पुरै भारतबाट धेरै ट्रेनहरु ग्ुडिरहेका हुन्छन् । उज्जैन जाने सडकहरु भरतका सबै प्रमुख शहरहरु संग जोडिएका छन् । आवास र खानाको लागी राम्रो व्यवस्था उज्जैन महाकाल मन्दिर वरपर र अन्य क्षेत्रहरुमा उपलब्ध छन् । यात्रीहरु होटल, लज वा धर्मशालाहरुमा आफ्नो सुविधा अनुसार बस्न सक्छन् ।