आकस्मिक हृदयघातको चिन्ता लिनु पनि पर्दैन : तीन परीक्षणले मुटुको अवस्था बारे अनुमान गर्न सकिन्छ !

केही समयदेखि हृदयघातका कारण आकस्मिक मृत्यु भएपछि किन र कसरी यस्तो आकस्मिक मृत्यु हुन थाल्यो भन्ने प्रश्न उठिरहेको थियो । अहिले मुटुरोग विशेषज्ञहरु एक्कासी कसरत गर्न नहुने बताउँछन् । यसबाहेक, विशेषज्ञहरूले तीनवटा प्रमुख परीक्षणहरू सुझाव दिएका छन् जसले अचानक हृदयघातको सम्भावनाको अनुमान गर्न मद्दत गर्नेछ ।

कार्डियोलोजिकल सोसाइटी अफ इण्डियासँग सम्बद्ध डा. आर. मनोज भन्छन्, पक्कै पनि तुरुन्तै कसरत गर्नु हुँदैन । यसमा, चाहे जिममा गएर एक्कासी कडा व्यायाम गर्ने मान्छे होस् वा बिहानै एक्कासी तीव्र गतिमा हिँड्ने मान्छे होस् । वा ती व्यक्तिहरू जो अचानक हृदयघात बढाउने काम गर्न थाल्छन् । यस्ता सबै मानिसमा हृदयाघात हुने सम्भावना बढ्छ । तर, यस विषयमा भइरहेको अनुसन्धानको नतिजा अहिलेसम्म नआएको डा रोहित मनोज बताउँछन् । त्यसैले, कोभिडको प्रभावका कारण मुटुका मांसपेशीहरू यति कमजोर भइसकेका हुन्छन् कि अत्याधिक कसरत गर्दा हृदयाघात हुन सक्छ कि भनेर भन्न गाह्रो छ । तर यो बिल्कुल सत्य हो कि यदि कुनै व्यक्तिले लामो समयदेखि धेरै शारीरिक काम नगरेको छ भने, उसले अचानक कुनै भारी कसरत गर्नबाट जोगिनु पर्छ ।

मुटुरोग विशेषज्ञहरू बताउँछन् कि अचानक हृदयघात कसरी हुन्छ भनेर पहिले नै पहिचान गर्न सकिन्छ । भारतीय बरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ डा एचके चावलाका अनुसार तीनवटा ठूला परीक्षणहरू छन्, जसलाई गरेपछि मुटुको शक्ति थाहा हुनुका साथै हृदयघातको सम्भावना पनि अनुमान गर्न सकिन्छ । यसमा ईसीजी, इको र टीएमटी जस्ता परीक्षणहरूले मुटु कति बलियो छ र यसको कसरत क्षमता कति छ भन्ने बताउँछ । दिल्ली एनसीआरका प्रमुख कार्डियोलोजिस्ट डा पंकज रञ्जन भन्छन् कि यो परीक्षण पनि महत्त्वपूर्ण छ किनभने आजको जीवनशैलीमा यो गराउँदा पहिले नै हृदय रोगको भविष्यवाणी गर्न सकिन्छ । यसका साथसाथै कोभिडपछि कसैको मुटुको मांसपेशी कमजोर भएको छ र मुटुको काम गर्ने क्षमतामा असर परेको छ भने यी परीक्षणहरू मार्फत उसले मुटु कति बलियो छ भनेर पनि बताउन सक्छ । चण्डीगढ पीजीआईका कार्डियोलोजिस्ट डा रोहितले अचानक कसरतका कारण सडन कार्डियक अरेस्टका घटनाहरू बढिरहेको बताउँछन् ।

यसमा कुनै व्यक्ति नाचिरहेको होस्, जिममा कसरत गरिरहेको होस् वा अरु कुनै कडा परिश्रम गरिरहेको होस्, उनका भिडियोहरू अचानक हृदयघातका कारण मृत्यु हुनेको रूपमा बाहिर आइरहेका छन् । डा. रोहित भन्छन् कि इको र टीएमटी जस्ता परीक्षणहरू धेरै महत्त्वपूर्ण हुन्छन् किनभने यसले हृदयको काम गर्ने क्षमतालाई संकेत गर्दछ । एक्कासी कामले मुटुमा दबाब पर्ने र मुटुका मांसपेशी कमजोर भएकाले हृदयघातजस्ता घटना हुने उनको भनाइ छ । यसका अलावा नियमित रक्तचाप र सुगरको जाँच गराउनु पनि निकै जरुरी रहेको विज्ञहरू बताउँछन् । एम्सका रिटायर्ड प्रोफेसर एसएन अग्रवाल हृदयघातका कारण आकस्मिक मृत्यु पहिलो पटक नभएको बताउँछन् । यसअघि पनि यस्तो आकस्मिक मृत्यु भएको उनको भनाइ छ । यो गम्भीर हृदय रोग मा मृत्यु को एक सामान्य कारण हो ।

लखनउ किंग जर्ज मेडिकल कलेजका कार्डियोलोजी विभागका पूर्व प्रमुख र मेदान्तमा कार्डियोलोजीका निर्देशक डा आरके शरण भन्छन्, मुटुसम्बन्धी रोगहरूमध्ये अचानक हृदयघातको सम्भावना बढी हुन्छ । यसअघि पनि यस्ता मृत्यु हुने गरेको उनको भनाइ छ, तर यहाँ थप घटनाहरु बाहिर आइरहेका छन् ।