नेपालले चिनियाँ कम्पनीलाई दियो नयाँ नक्सासहितको नोट छाप्ने ठेक्का, भारतसँग तनाव बढ्न सक्ने संभावना ?

काठमाडौं, १६ कार्तिक । नेपाल राष्ट्र बैंकले एक सय दरका नोट छाप्ने काम चिनियाँ कम्पनीलाई दिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले चिनियाँ कम्पनीसँग ३० करोडको नोट छाप्ने सम्झौता गरेको छ । यी नेपाली बैंकका त्यही नोट हुन् जसमा देशको नयाँ –विवादित) नक्सा देखाइएको छ । यो नक्सामा नेपालको लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी देखाइएको छ । यस वर्षको मे महिनामा नेपाल सरकारले एक सय दरका नयाँ नोटको नयाँ डिजाइन स्वीकृत गरेको थियो ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले जारी गरेको विज्ञप्ति अनुसार नयाँ नोट छाप्ने ठेक्का चिनियाँ कम्पनी चाइना बैंकनोट प्रिन्टिङ एन्ड मिन्टिङ कर्पोरेशनलाई दिइएको छ । ३० करोड नोटको डिजाइन, छपाई, आपूर्ति र वितरणका लागि सम्झौता भएको बैंकले जनाएको छ । यसमा, बोलपत्रदाताहरूलाई सबैभन्दा कम बोली छनोट गर्न निर्देशन दिइएको छ जुन प्रतिक्रियाशील छ ।

नोटको डिजाइन र साइजमा कुनै पनि परिवर्तन गर्न सरकारको स्वीकृति चाहिन्छ । चिनियाँ कम्पनीलाई अब संशोधित नक्सासहितको १०० रुपैयाँका नयाँ नोटलाई पुनः डिजाइन गरी छाप्ने जिम्मा दिइएको छ । यो आयोजनाका लागि चाइना बैंक नोट प्रिन्टिङ एन्ड मिन्टिङ कर्पोरेसनले टेण्डर जितेको नेपाल राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । कम्पनीले ग्लोबल टेन्डर मार्फत ठेक्का पाएपछि उनीहरुबाट आशय पत्र मागेको थियो । राष्ट्र बैंकले ३० करोड रुपैयाँका नोट डिजाइन, छाप्न, आपूर्ति र वितरण गर्न कम्पनीलाई आग्रह गरेको छ । यसको लागत ८,९९६,५९२ अमेरिकी डॉलर हुनेछ ।

नेपालले भारतका पाँच राज्य सिक्किम, पश्चिम बङ्गाल, बिहार, उत्तर प्रदेश र उत्तराखण्डसँग १८५० किलोमिटर लामो सीमा जोडेको छ । नेपालले संवैधानिक संशोधनमार्फत २०२० मे २०२० मा लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापानीलाई आफ्नो भूभागमा समेटेर नयाँ नक्सा जारी गरेको थियो । जसमा नेपालले पश्चिमी तिब्बतको नगारी क्षेत्रमा रहेका सबै विवादित क्षेत्रलाई आफ्नो दाबी गरेको छ । लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी यी तीन क्षेत्रहरूले लगभग २७० वर्ग किलोमिटर (१४० वर्ग माइल) कभर गर्दछ । कालापानी क्षेत्र भारत, तिब्बत र नेपालबीचको त्रिदेशीय संगममा रहेकोले दक्षिण एसियाली कूटनीतिमा रणनीतिक रूपमा महत्वपूर्ण छ ।