केमोथेरापीले बिरामीहरूको मिर्गौलामा असर गर्न सक्छ—डा. चिन्तन गान्धी

के केमोथेरापीले मिर्गौलालाई हानि पु¥याउँछ ? भन्ने विषयमा डा. चिन्तन गान्धी भन्छन्, “हो, केमोथेरापीले बिरामीहरूको मिर्गौलामा असर गर्न सक्छ । वास्तवमा, केही केमोथेरापी औषधिहरूले मिर्गौलालाई हानि पु¥याउन सक्छन् । सरल भाषामा व्याख्या गर्ने हो भने, यी औषधिहरू क्यान्सर कोषहरूलाई नष्ट गर्न वा घटाउनका लागि हुन् । यी औषधिहरूले क्यान्सर कोषहरूमा मात्र काम गर्दैनन्, तर मिर्गौला जस्ता शरीरका अन्य अंगहरूलाई पनि हानि पु¥याउन सक्छन् । मिर्गौलाको काम शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू हटाउनु हो । यस्तो अवस्थामा केमोथेरापी औषधिले मिर्गौलामा अतिरिक्त दबाब दिन सक्छ र धेरै महिनासम्म लगातार यसो गर्दा मिर्गौला सम्बन्धी समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ ।

केमोथेरापीमा मिर्गौला बिग्रनुका कारणहरू
यसबारे कुरा गर्दा डा. गान्धी भन्छन् “केमोथेरापीको समयमा बिरामीहरूले बान्ता, थकान, कपाल झर्ने, पखाला वा पेट दुख्ने जस्ता धेरै समस्याहरूको सामना गर्छन् । यसका कारण मिर्गौला पनि प्रभावित हुन्छ । बिरामीको पिसाबमा प्रोटिनको मात्रा बढ्न सक्छ वा रगत पनि देखिन सक्छ । धेरै अवस्थामा बिरामीको मिर्गौलामा सुन्निने पनि देखिन्छ । यसको धेरै कारणहरू छन् ।
केमोथेरापीमा सिस्प्लेटिन जस्ता औषधिहरू दिने ,केमोथेरापीमा उच्च मात्राको औषधि दिने, बिरामीलाई पहिले नै मिर्गौला रोग छ भने र बिरामीलाई मधुमेह वा उच्च रक्तचाप, डिहाइड्रेसन छ भने । वृद्ध बिरामी, उमेरका कारण मृगौलाको कार्यक्षमतामा कमी हुन सक्छ ।

कुन लक्षणहरूले मृगौला बिग्रिएको संकेत गर्छ?
डा. चिन्तन गान्धी भन्छन्, “केमोथेरापीको समयमा डाक्टरहरूले बिरामीलाई नियमित रूपमा जाँच गरिरहन्छन् ताकि शरीरमा कुनै पनि प्रकारको समस्या पहिले नै पत्ता लगाउन सकियोस् । यसको बाबजुद पनि, यदि बिरामीले केमोथेरापीको समयमा निम्न परिवर्तनहरू महसुस गर्छ भने, उसले तुरुन्तै डाक्टरसँग परामर्श गर्नुपर्छ ।“
दिनभरि थकान महसुस हुनु, खुट्टा वा अनुहार सुन्निनु, भोक नलाग्नु, वान्ता वा वाकवाकी लाग्नु, पिसाबबाट गन्हाउनु, पिसाबमा रगत आउनु वा मात्रा कम हुनु, शरीरमा चिलाउनु वा छाला सुख्खा हुनु र सास फेर्न गाह्रो हुनु ।

मिर्गौला स्वस्थ राख्ने तरिकाहरू – हिन्दीमा मिर्गौला कसरी जोगाउने
डा. चिन्तन गान्धीले क्यान्सरका बिरामीहरूलाई केमोथेरापीको समयमा प्रयोग गर्न सकिने केही सुझावहरू दिएका छन् । जब पनि बिरामीले केमोथेरापी गराउँछ, उसले केमोथेरापी अघि र पछि प्रशस्त पानी पिउनुपर्छ र डाक्टरले तोकेको औषधि नियमित र समयमै लिने । डाक्टरसँग परामर्श गरेपछि, क्रिएटिनिन र युरिया जस्ता मृगौलाको कार्य परीक्षण नियमित रूपमा गराउने ।

आफ्नो खानामा नुन कम लिनुहोस् र सन्तुलित आहारमा ध्यान केन्द्रित गर्ने, मदिरा र धूम्रपान सेवनबाट बच्ने र डाक्टरलाई नसोधी कुनै पनि प्रकारको पूरक वा औषधि नलिने । बिरामीलाई केमोथेरापी गराउन गाह्रो हुन्छ, तर क्यान्सरको उपचारमा यो महत्त्वपूर्ण हुन्छ । त्यसैले केमोथेरापी गराउँदा डाक्टरको सल्लाह अनुसार आफ्नो आहार र औषधिमा ध्यान दिने ।

केमोथेरापी पछि कुन अंगहरू क्षतिग्रस्त हुन सक्छन् ?
केमोथेरापीको समयमा, शरीरको हरेक अंग कुनै न कुनै रूपमा प्रभावित हुन्छ । सामान्यतया, मुटु, फोक्सो, मिर्गौला र प्रजनन अंगहरू प्रभावित हुन सक्छन् ।

के केमोथेरापीले क्रिएटिनिन बढाउँछ ?
केमोथेरापीको समयमा लिइने केही औषधिहरूले क्रिएटिनिनको स्तर बढाउन सक्छ । यसले मिर्गौलालाई क्षति पु¥याउन सक्छ । यदि पिसाब फेर्दा जलन वा दुखाइ महसुस हुन्छ भने, डाक्टरसँग परामर्श लिने ।

केमोथेरापीको लागि मिर्गौला परीक्षण भनेको के हो ?
केमोथेरापीको समयमा, रगत परीक्षण मार्फत क्रिएटिनिन र युरिक एसिड जाँच गरिन्छ । पिसाबमा प्रोटिनको मात्रा पिसाब परीक्षण गरेर जाँच गरिन्छ । -(डा. चिन्तन गान्धी पेन्सिलभेनियाको हर्शीमा एक नवजात रोग विशेषज्ञ हुन र पेन स्टेट हेल्थ चिल्ड्रेन्स हस्पिटल र पेन स्टेट हेल्थ मिल्टन एस. हर्शी मेडिकल सेन्टर सहित यस क्षेत्रका धेरै अस्पतालहरूसँग सम्बद्ध छन् ।)—सामान्य जानकारीका लागि मात्रै हो, ओन्लिमाईहेल्थबाट