अर्थ-स्वास्थ्य

भिडियो हेरेर आफूलाई बिरामी ठान्दै बालबालिकाहरुः सामाजिक सञ्जालमा उपचार खोज्दै

वासिङ्टन । आजकल सामाजिक सञ्जालमा मानसिक रोग र तिनका लक्षणहरूबारे जानकारी दिने मानिसहरूको बाढी आएको छ । तथाकथित विज्ञहरूले विभिन्न प्लेटफर्ममा यसबारे कुरा गरिरहेका छन् तर यो प्रक्रिया किशोरकिशोरीहरूका लागि ठूलो समस्या बन्दै गएको छ । सामाजिक सञ्जालका रिल्स र भिडियोहरू देखेपछि उनीहरूले आफूलाई बिरामी सम्झन थालेका छन् ।

सामाजिक सञ्जालका प्रभावकारी भिडियोहरू हेरेर उनीहरू आफैंमा यस्ता गुण खोजिरहेका हुन्छन् । अनलाइनमा रोग पत्ता लागेपछि यसको उपचारका लागि पनि यी सामाजिक सञ्जालका भिडियो र रिलहरू हेरिने र सुनिने गरेका छन् । वास्तवमा, यी किशोरहरू प्रायः बिरामी मात्र हुँदैनन्, अमेरिकी मनोचिकित्सक एनी बार्क भन्छिन्, भिडियोमा वर्णन गरिएका लक्षणहरूको आधारमा आफूलाई बिरामी ठान्छन् । उनीहरु सामाजिक सञ्जालको यस्तो चपेटामा परेका छन् कि उनीहरु आफैले आफ्नो रोगको नाम बताउछन् ।

मनोचिकित्सकको सल्लाहभन्दा पनि उपचारका लागि तथाकथित सामाजिक सञ्जाल विशेषज्ञहरूको भर पर्दा समस्या झनै ठूलो हुन्छन् । किशोरकिशोरीहरूले पनि यी भिडियोहरूमा उल्लिखित विधिहरू पूर्ण आत्मविश्वासका साथ प्रयास गर्छन् । धेरै पटक, समान लक्षणहरू भए पनि, एक व्यक्तिलाई मानसिक रोग हुन सक्छ, जबकि अर्कोलाई नहुन सक्छ, बार्क्स भन्छन् । यो उमेरमा पनि निर्भर गर्दछ, किनकि समान लक्षणहरू भएका किशोर मानसिक रूपमा फिट हुन सक्छन्, जबकि वृद्ध व्यक्ति मानसिक रूपमा बिरामी हुन सक्छन् । उनी भन्छिन् कि उनका बिरामीहरूको उपचार गर्नु भन्दा पनि उनीहरूलाई सोशल मिडिया प्रभावकारीहरूको चंगुलबाट बाहिर निकाल्न गाह्रो छ ।

अमेरिकन साइकोलोजिकल एसोसिएसनका प्रमुख वैज्ञानिक मिक प्रिन्स्टनका अनुसार चेतनाको कमीका कारण मानिसहरु आफ्नो मानसिक रोगको बारेमा थाहा नपाओस् भन्ने चाहँदैनन् । त्यसैले मानिसहरू विशेष गरी किशोरकिशोरीहरूले उनीहरूको लक्षणहरूको आधारमा सामाजिक सञ्जाल मार्फत आफ्नो रोग बारे पत्ता लगाउने प्रयास गर्छन् । धेरै क्विजहरू पनि सजिलै अनलाइन पाउन सकिन्छ ।
वास्तवमा, टिकटक देखि फेसबुक, इन्स्टाग्राम जस्ता सोशल मिडिया प्लेटफर्महरूको एल्गोरिथ्म यस्तो छ कि तपाईले जति खोजी गर्नुहुन्छ, उही प्रकारको सामग्री आउँछ । अमेरिकन साइकियाट्रिक एसोसिएसनका अध्यक्ष अनिश दुबे भन्छन् कि यदि बच्चाले सामाजिक सञ्जालमा देखिएको भिडियोको बारेमा कुरा गरिरहेको छ भने सुन्नुहोस् । सलाई बच्चासँग स्वस्थ सम्बन्ध निर्माण गर्ने अवसरको रूपमा हेर्नुहोस्, ताकि उसले सबै कुरा व्याख्या गर्न सकोस् ।

डाक्टर प्रिन्सटन भन्छन्, बालबालिकाले तत्कालै कुनै न कुनै समस्याले उत्पन्न हुने तनावलाई मानसिक रोगको रूपमा बुझ्छन् । अनलाइनमा खोज्नुको कारण यो पनि हो कि घरमा पनि कुनै ठूलाको कुरा सुन्ने समय छैन । मार्चमा गरिएको एक अध्ययनले सोसल मिडिया प्लेटफर्ममा ह्यासट्याग मेन्टल हेल्थका १०० भिडियोलाई १० करोडभन्दा बढी हेरिएको पाइएको थियो ।