म्यानमारलाई हतियारका लागि चीन कच्चा पदार्थ र डेटोनेटर भारत दिइरहेको राष्ट्रसंघको दाबी

नेपीता । म्यानमारको सेना अहिले कुनै युद्ध लडिरहेको छैन, तर पनि त्यहाँ ठूलो मात्रामा हतियार उत्पादन भइरहेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको एक प्रतिवेदनले प्रजातन्त्र समर्थक म्यानमारले आफ्नै जनताको हत्या गर्न हतियारको भण्डार तीव्र गतिमा बढाएको खुलासा गरेको छ । प्रतिबन्धका कारण म्यानमारले अन्य देशबाट हतियार किन्न सक्दैन । जसका कारण उनले आफ्नै हातले हतियार बनाएका छन् । यस कार्यमा म्यानमारलाई भारत, अमेरिका, जापानलगायत १३ देशका कम्पनीले सहयोग गरिरहेका छन् ।

राष्ट्रसंघका अधिकारीका अनुसार १३ देशका कम्पनीहरूले म्यानमारलाई हतियार बनाउन आवश्यक सामान, मेसिन र तालिम उपलब्ध गराउँदै आएका छन् । १६ जनवरी २०२३ अर्थात आज संयुक्त राष्ट्र संघले म्यानमारको बारेमा एक रिपोर्ट जारी गरेको छ । जसमा दावी गरिएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघका पूर्व मानवअधिकार अधिकारी येङ्घी लीले म्यानमारमा अरू कुनै देशले आक्रमण नगरेको बताए । साथै, म्यानमारले कुनै पनि देशबाट हतियार लिएको छैन । उनले सन् १९५० देखि आफ्नै हतियार बनाउँदै आएका छन् ।

बीबीसीका अनुसार लीक भएका सैन्य दस्तावेज र पुराना सैनिकको अन्तर्वार्तामा यी सबै कुरा बाहिर आएको हो । संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रतिवेदनका अनुसार अस्ट्रियाको कम्पनी जीएफएम स्टेयरलाई म्यानमारबाट हतियार बनाउन सबैभन्दा बढी सहयोग प्राप्त हुन्छ । जब हतियारहरूलाई मर्मत आवश्यक पर्दछ, हतियार ताइवान पठाइन्छ । जहाँ अस्ट्रियाको कम्पनीले तिनीहरूलाई ठीक गर्छ । जब बीबीसीले यी आरोपहरूमा कम्पनीसँग कुरा गर्न खोज्यो, अधिकारीहरूले केही भन्न मानेनन् ।

म्यानमारको सेनाले अधिकांश कच्चा पदार्थ चीन र सिंगापुरबाट खरिद गर्छ । यसमा तामा र फलाम समावेश छ । त्यस्तै म्यानमारले रूस र भारतका कम्पनीहरूबाट फ्यूज र इलेक्ट्रोनिक डेटोनेटरहरू प्राप्त गर्दछ । हतियारमा प्रयोग हुने मुख्य मेसिनरी जर्मनी, जापान, युक्रेन र अमेरिकाबाट प्राप्त हुन्छ । प्रतिवेदनले दावी गरेअनुसार सिंगापुर म्यानमारको हतियारको ट्रान्जिट हबको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । अर्थात्, सिंगापुरका कम्पनीहरूले बिचौलियाको रूपमा काम गर्छन् ।

बीबीसीको रिपोर्टका अनुसार सन् २०२१ मा म्यानमारमा भएको विद्रोहपछि सेनाले २६ सय जनाको ज्यान लिएको छ । यद्यपि यो आधिकारिक तथ्यांक मात्र हो । वास्तविक मृत्युको संख्या दस गुणा बढी हुन सक्छ । साथै म्यानमारले विपक्षीलाई निरन्तर मृत्युदण्ड दिने पनि गरेको छ । सरकारले कार्यकर्ता जिमी, नेसनल लिग फर डेमोक्रेसीका सांसद फ्यो जेया थाउ र अन्य दुईलाई फाँसी दिएको छ । एक अनुमान अनुसार म्यानमारको सेनाले एक वर्षमा करिब १०० जनालाई मृत्युदण्ड दिएको छ ।