यदि इन्टरनेट प्रयोग र फेसबुक, ट्विटर र व्हाट्सएप जस्ता सोशल मिडिया प्लेटफर्महरूमा सक्रिय हुने जोसुकैका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण खबरहरु । वास्तविक जीवनमा जस्तै,सोशल मिडियाको भर्चुअल संसारमा सामाजिक दूरी चाहिन्छ । सामाजिक सञ्जालको खिचातानी र धम्कीले मानिसलाई आत्महत्या गर्न समेत बाध्य तुल्याइरहेको छ । इन्टरनेट प्रयोग र फेसबुक, ट्विटर र व्हाट्सएप जस्ता सोशल मिडिया प्लेटफर्महरूमा सक्रिय हुनेहरुका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ । गृह मन्त्रालयको साइबर सेलले सामाजिक सञ्जालमा भइरहेका ठगीका बारेमा बेला बेला सचेत समेत गराएको हुन्छ ।
पहिलो कुरा सामाजिक सञ्जालमा कुनै पनि प्रकारको व्यक्तिगत जानकारी साझा गर्नु हुदैन । जस्तै मोबाइल नम्बर, घरको ठेगाना आदि । सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्ममा पारिवारिक तस्बिरहरू सेयर गर्नबाट पनि बच्नुपर्छ । यदि साझा गरेको भएमा यो जानकारीले उत्पीडन गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
यदि सोशल मिडियामा फोटो वा भिडियो साझा गर्ने गरेको छ भने यसको सेटिङहरू निजी वा सीमित राख्नु आवश्यक छ । अर्थात् सामाजिक सञ्जालमा रहेका तस्बिर, भिडियो, फ्रेन्ड लिस्ट आदिको गोपनियता मसँग मात्र राख्ने मैले मात्र हेर्न पाउनेगरी राख्ने, सार्वजनिक नगर्ने । यसका लागि, गोपनीयता सेटिङहरूमा गएर सेटिङहरू परिवर्तन गर्ने ।
कसैको फ्रेन्ड रिक्वेस्ट स्वीकार गर्नुअघि उसको÷उनको बारेमा पूर्ण जानकारी लिनु आवश्यक हुन्छ । उनको प्रोफाइल हेर्ने र उनको टाइमलाइन हेर्ने । यदि कसैलाई चिनेको छ र चिनेको मान्छेको वा उसको मित्रकोे अनुरोध स्वीकार नगर्ने ।
कुनै पनि अनलाइन मित्रतामा विश्वास गर्नाले ठूलो समस्यामा पार्न सकिन्छ, किनकि वास्तविक मित्रता र भर्चुअल मित्रता बीचको भिन्नता छ । यदि कसैले सामाजिक सञ्जाल मार्फत पैसा माग्यो भने, कुनै पनि हालतमा पैसा पठाउनु हुँदैन । यदि परिचित साथी वा परिवारको सदस्यको आईडीबाट पैसाको लागि सोधिएको छ भने पनि पहिले त्यो साथी वा सदस्यलाई कल गर्ने र कुरा गर्ने । सीधै पैसा स्थानान्तरण नगर्ने ।
साइबर अपराधीहरू सामाजिक सञ्जालमा धेरै बढी सक्रिय छन् र नक्कली प्रोफाइलहरू बनाइरहेका हुन्छन् । हाम्रो एउटा गल्तीको पर्खाइमा हुन्छन् । यदि आफ्नो लिस्टमा पहिले देखि नै एक साथी को एक मित्र को अनुरोध प्राप्त भयो र उसलाई चिनेको छ भने तब सतर्क हुनु आवश्यक छ । किनकि दोस्रो प्रोफाइल साइबर अपराधी द्वारा बनाईएको हो भन्ने बुभ्mनु पर्छ ।
यदि कुनै कारणले साइबर अपराधको सिकार हुन पुगियो भने आत्तिनु हुदैन । सर्व प्रथम त परिवारका सदस्य वा नजिकको साथीसँग कुरा गर्ने । यदि कुनै समस्या छ भने, पुलिसलाई रिपोर्ट गर्ने वा राष्ट्रिय साइबर अपराध वेबसाइटमा गएर पनि उजुरी दर्ता गर्न सकिन्छ । यस्ता यावत विषय वा कुराहरु सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गर्ने जो कोहिले पनि विशेष ध्यान दिनु आवश्यक हुन्छ । सर्तक रहौ, सर्तकता अपनाऔं ।—ईहेराल्डपोस्ट न्यूजडेस्क/फोटो सोशलमिडियाबाट
Add Comment