हमास विरुद्ध युद्धबाट थाकेका पककलेस्टिनी हरु सडकमा —डा. केदार कार्की

हमास (हरकत अल–मुकावामा अल–इस्लामिया) १९८७ मा स्थापना भएको थियो । यसको उद्देश्य इजरायल विरुद्ध लड्नु र प्यालेस्टिनी राज्य स्थापना गर्नु थियो । हमासले २५ जनवरी २००६ मा आफ्नो पहिलो प्यालेस्टिनी विधायिका चुनाव जित्यो । हमासले १३२ सिटमध्ये ७४ सिट जित्यो भने यसको प्रतिद्वन्द्वी फताहले ४५ सिट मात्र जित्यो । यो जितले हमासलाई प्यालेस्टिनी प्राधिकरण मा सत्ताको हिस्सा बन्न अनुमति दियो । यद्यपि, जुन २००७ मा फताह र हमास बीच हिंसात्मक द्वन्द्व सुरु भयो, जसमा ६०० भन्दा बढी मानिसहरूको मृत्यु भयो। यसमा हमास विजयी भयो । त्यसबेलादेखि गाजा हमास र वेस्ट बैंक फताहको नियन्त्रणमा छ ।

इजरायल र हमासबीच फेरि एकपटक युद्ध सुरु भएको छ र इजरायली सेनाले गाजामा आक्रमण गरेको छ । दुई पक्षबीच केही समय युद्धविराम जारी रह्यो, तर त्यसपछि यसलाई थप लम्ब्याउन सकिएन । इजरायली सेनाले गाजामा हवाई आक्रमण मात्र गरिरहेको छैन, स्थल आक्रमण पनि गरिरहेको छ । यसले गाजामा फेरि विनाशको चक्र सुरु गरेको छ । इजरायली आक्रमण पुनः सुरु भएपछि गाजा र वरपरका प्यालेस्टिनी क्षेत्रहरूमा अराजकता छ । यसैकारण, गाजामा अहिले त्यस्तो केही भयो जुन पहिले कहिल्यै भएको थिएन ।

इजरायल र हमासबीच एक वर्षदेखि चलिरहेको युद्धका कारण गाजा खण्डहरमा परिणत भएको छ। न्यूयोर्क टाइम्सका अनुसार गाजाका ६०% भवनहरू (अगस्ट २०२४ सम्ममा) ध्वस्त भइसकेका छन् । हमासलाई समाप्त पार्न, इजरायलले ती क्षेत्रहरू ध्वस्त पार्यो जुन पहिले लाखौं मानिसहरूको घर थिए । इजरायली हवाई आक्रमणबाट खान युनिस, गाजा सिटी र जबालिया सबैभन्दा बढी प्रभावित भएका छन् ।

इजरायलसँगको युद्धपछि हमासको आलोचकको संख्या बढेको छ। गाजामा अन्तिम सर्वेक्षण प्यालेस्टिनी सेन्टर फर पोलिसी एण्ड सर्भे रिसर्च द्वारा सेप्टेम्बर २०२४ मा गरिएको थियो । यसमा ३५% मानिसहरूले हमासलाई समर्थन गरे भने २६% ले यसको विरोध गरे । एक वर्षअघि अक्टोबर २०२३ मा, ७१% मानिसहरूले हमासलाई समर्थन गरेका थिए भने २१% ले यसको विरोध गरेका थिए । गाजामा पहिलो पटक हमास विरुद्ध विरोध प्रदर्शन भएको छ । तीन स्थानमा विरोध प्रदर्शन भए, जसमा हजारौं मानिसहरूको सहभागिता थियो। मानिसहरूले हमासलाई आतंकवादी संगठन भने र सत्ता त्याग्न माग गरे ।

प्रदर्शनकारीहरूले कतार सरकारद्वारा वित्त पोषित एक समाचार च्यानललाई पनि निशाना बनाए । हमासका विपक्षीहरूले टेलिग्राममा विरोध प्रदर्शनमा सामेल हुन अपील गरेपछि मानिसहरू परिचालन भएको प्रदर्शनकारीहरूले बताएका छन् । विरोध प्रदर्शन कसले आयोजना गर्यो भन्ने कुरा थाहा छैन । युद्धले थाकेका प्यालेस्टिनीहरूले यसमा भाग लिए किनभने उनीहरू युद्धबाट थाकेका छन् । मानिसहरूले मिडियालाई यी घटनाहरू कभर गर्न माग गरिरहेका छन् । मानिसहरू स्वतन्त्रताको माग गरिरहेका छन्, उनीहरू गाजा विरुद्धको शत्रुता अन्त्यको माग गरिरहेका छन् । उनीहरू शान्ति र यो युद्धको अन्त्यको माग गरिरहेका छन् । यद्यपि, हमास समर्थकहरूले यी प्रदर्शनहरूमा ध्यान नदिन अपील गरेका छन् । उनले यसमा भाग लिनेहरू “देशद्रोही“ भएको बताए ।

वास्तवमा, यहाँका मानिसहरू इजरायल–हमास युद्धबाट वाक्क भइसकेका छन् । सडकमा निस्किएका मानिसहरूले “हमास बाहिर निस्क, हमास आतंकवादी हो“, “हामी हमासलाई उखेल्न चाहन्छौं“ जस्ता नारा लगाए । उनीहरूले ’युद्ध अन्त्य गर’ र ’बालबालिका प्यालेस्टाइनमा बस्न चाहन्छन्’ लेखिएका पोस्टर बोकेर विरोध प्रदर्शन पनि गरे । हतियारधारी हमासका लडाकुहरूले प्रदर्शनकारीहरूलाई कुटपिट गरे र उनीहरूलाई अलग्याउने प्रयास गरे । यी प्रदर्शनका भिडियोहरू सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भइरहेका छन् ।

गाजामा हमास विरुद्ध विरोध प्रदर्शन सुरु भएको छ । मंगलबार गाजामा तीन स्थानमा हमास विरुद्ध विरोध प्रदर्शन गरिएको थियो, जसमा हजारौं प्यालेस्टिनीहरूले भाग लिएका थिए । गाजामा हमास विरुद्ध विरोध प्रदर्शन भएको यो पहिलो पटक हो । यद्यपि, कतिपयले गाजामा पहिले पनि हमास विरुद्ध विरोध प्रदर्शन भएको बताएका छन्, जुन स्थानीय र मध्यपूर्वी मिडियाले कहिल्यै रिपोर्ट गरेका थिएनन् ।
प्यालेस्टिनीहरूले हमासलाई आतंकवादी संगठन भन्दै विरोध प्रदर्शन गरे । यति मात्र होइन, प्यालेस्टिनीहरूले हमासले गाजाको सत्ता छोड्नु पर्ने माग पनि गरे ।

अक्टोबर ७, २०२३ मा सुरु भएको इजरायल–हमास युद्धले प्यालेस्टिनी क्षेत्रहरूमा ठूलो जनधनको क्षति पु¥याएको छ । युद्धको सुरुवातमा हमासलाई समर्थन गर्ने प्यालेस्टिनीहरू अहिले यो युद्धबाट विचलित भएका छन् र हमासको विरुद्धमा लागेका छन् । विरोध प्रदर्शनका क्रममा प्यालेस्टिनीहरूले “हमास आतंकवादी हो”, “हामी हमासलाई उखाल्न चाहन्छौं”, “हमासबाट भाग”, “युद्ध अन्त्य गर”, “बालबालिकाहरू प्यालेस्टाइनमा बस्न चाहन्छन”, “हामी शान्ति चाहन्छौं” जस्ता नारा लगाएका थिए र यी नारा लेखिएका पोस्टरहरू बोकेका थिए । हमासका आतंककारीहरूले धेरै प्रदर्शनकारीहरूलाई कुटपिट पनि गरे । यी आतंककारीहरूले विरोध प्रदर्शन रोक्नको लागि प्रदर्शनकारीहरूलाई अलग्याउने प्रयास गरे ।

गाजाका बासिन्दाहरू ४ कारणले युद्ध चाहँदैननः गाजामा रहेका हमास आतंककारीहरूलाई प्यालेस्टिनी जनताले इजरायलबाट पालनपोषण, आश्रय र लुकाएका थिए । हमास आतंककारीहरूको आदेशमा बन्धकहरूलाई उनीहरूको घरमा बन्दी बनाइएको थियो, बन्धकहरूको शव पनि गोप्य राखिएको थियो, अब गाजामा त्यही हमास विरुद्ध उग्र आवाज उठिरहेको छ । इतिहासमा पहिलो पटक, स्थानीय मानिसहरूले हमासको विरोध गरिरहेका छन्, जसले आम जनताको सहयोगमा आफ्नो खाना र पेय पदार्थ प्राप्त गर्दछ । गाजाका जनता हमासबाट वाक्क भइसकेका छन्, उनीहरूका घरहरू ध्वस्त भएका छन् र इजरायली संकट दिनप्रतिदिन बढ्दै गइरहेको छ । यस्तो अवस्थामा हमासबाट पीडित गाजाका हजारौं जनताले सडकमा प्रदर्शन गरेका छन् ।

व्यापक विनाशः गाजामा १.७५ लाख भवनहरू, वा ७२% भन्दा बढी, नष्ट भएका छन् । घर, विद्यालय, अस्पताल र बजारहरू भग्नावशेषमा परिणत भएका छन् । मानिसहरू घरबारविहीन भएका छन् र उनीहरूसँग बस्नको लागि कुनै सुरक्षित ठाउँ छैन ।

बसाइँसराइ : गाजाको लगभग सम्पूर्ण जनसंख्या (२० लाखभन्दा बढी मानिसहरू) आफ्नो घर छोडेर भाग्नुप¥यो । युद्धविराम पछि उनीहरू घर फर्किए, तर इजरायलले फेरि आक्रमण गर्न थालेको छ । मानिसहरू अब गाजा छोड्न चाहँदैनन् ।

भोकमरी र आधारभूत आवश्यकताको अभावः गाजाका मानिसहरू अस्थायी पाल वा भग्नावशेषमा बस्न बाध्य छन्, जहाँ पानी, बिजुली र शौचालय जस्ता आधारभूत सुविधाहरू उपलब्ध छैनन् । इजरायली नाकाबन्दीका कारण गाजामा मानवीय सहायता (खाद्य, औषधि, इन्धन) पुग्न सकेको छैन । पसलहरू बन्द छन्, खाद्यान्नको मूल्य आकाशिएको छ र मानिसहरू भोकमरीको सामना गरिरहेका छन् ।

बालबालिका र परिवारमा पर्ने प्रभावः गाजा युद्ध एक वर्ष पूरा भएको छ। यी ३६५ दिनमा गाजामा ४० हजारभन्दा बढी मानिस मारिएका छन् । एक वर्षको अवधिमा, मृत्यु, पीडा, भोकमरी, विनाश र लज्जा गाजाको नयाँ वास्तविकता बनेको छ।मृत्यु हुनेमध्ये आधाभन्दा बढी बालबालिका र महिला थिए । धेरै बालबालिका टुहुरा भए र युद्धका कारण उनीहरूमध्ये केहीमा हकलाहट वा बोली समस्या जस्ता मानसिक समस्याहरू देखा परे । परिवारहरूले आफ्ना बच्चाहरूलाई बचाउन असमर्थ छन्, जसले गर्दा पीडा र असहायता बढ्दै गएको छ ।

प्यालेस्टिनी राष्ट्रपतिले प्यालेस्टिनी प्रतिरोध समूह हमासलाई ठूलो झट्का दिएका छन्। प्यालेस्टिनी राष्ट्रपति महमुद अब्बासले हमासलाई “कुकुरका छोरा“ भनेर वर्णन गरेका छन् र उक्त समूहलाई हतियार राख्न र इजरायली बन्धकहरूलाई रिहा गर्न आह्वान गरेका छन् । उनले गाजा पट्टीमा इजरायली नरसंहार रोक्नु सर्वोच्च प्राथमिकता भएको बताए । उनले भने कि बन्धक बनाइएका कारण इजरायलले गाजा पट्टीमा आक्रमण गर्ने बहाना पाएको छ ।

अब्बासको यो टिप्पणी हमासको अहिलेसम्मकै सबैभन्दा कडा सार्वजनिक आलोचना हो र यो इजरायल र हमास बीच युद्धविराम वार्ता अगाडि बढाउन नयाँ प्रयासहरूको बीचमा आएको हो । इजिप्टले पनि हालै उक्त समूहलाई हतियार त्याग्न सुझाव दिएको छ । अब्बासले अक्टोबर ७ मा इजरायलमा हमासले गरेको आक्रमणको प्रत्यक्ष निन्दा गरेनन्, बरु सबै प्यालेस्टिनी गुटहरूलाई पीएलओ अन्तर्गत एकताबद्ध हुन र प्यालेस्टिनी स्वतन्त्रतातर्फ अघि बढ्न आह्वान गरे ।

प्यालेस्टिनी राष्ट्रपति महमूद अब्बास प्यालेस्टाइन लिबरेशन अर्गनाइजेसनबाट आएका हुन्, जसले वेस्ट बैंकमा शासन गर्छ । यसैबीच, प्यालेस्टाइनको अर्को भाग गाजामा हमासको सरकार छ । यी दुई समूहहरू बीच विचारधाराको ठूलो भिन्नता छ, जसका कारण विगतमा पनि उनीहरू आमनेसामने भएका छन् ।

पछिल्लो १७ महिनामा गाजा पट्टीको ठूलो भाग ध्वस्त भएको छ । भवनहरू भग्नावशेषमा परिणत भए, जबकि हजारौं मानिसहरू मारिए । यस सम्पूर्ण अवधिमा, हमासले गाजाबाट आतंकवादी कारबाहीहरू जारी राख्यो । बन्धकहरू र उनीहरूका शवहरू अझै पनि यहाँ लुकाइएका छन् । उनले आम मानिसहरूको सहयोगमा खानपिन पनि जारी राखेको बताइएको छ । अब पहिलो पटक गाजामा हमास विरोधी प्रदर्शनहरू भइरहेका छन् ।

आखिर, प्यालेस्टाइनका आम जनता किन अहिले हमास विरुद्ध सडकमा निस्किरहेका छन्? विज्ञहरू भन्छन् कि आम जनता युद्धबाट वाक्क भइसकेका छन् । कतिपयले यो पनि भनिरहेका छन् कि यो अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको चेतावनीको प्रभाव पनि हुन सक्छ जसमा उनले हमास–इजरायल युद्ध अन्त्य गर्न प्यालेस्टिनीहरूलाई अन्यत्र बसोबास गर्ने कुरा गरेका थिए । कारण जेसुकै होस्, साधारण प्यालेस्टिनीहरू सडकमा निस्कनुले गाजा र सम्पूर्ण मध्यपूर्वमा शान्तिको आगमनको संकेत गर्छ ।