धर्म-संस्कृति

आज देखि छठ पर्वको सुरुवात, छठ पर्वका विशेषता र प्रसादको विशेष महिमा

काठमाडौं, कार्तिक २० । छठ पूजा यस्तो महान पर्व हो, यसलाई आस्था, श्रद्धा र प्रकृतिप्रति विशेष कृतज्ञताको प्रतीक मानिन्छ । छठ पूजामा सूर्य र छठी मैयाको पूजा गरिन्छ । मानिसहरू घाटमा पुग्छन् र यो एक चाड हो जसमा तिनीहरूले सूर्य देवतालाई सूर्यास्तसँगै अर्घ्य प्रदान गर्छन् ।
छठ पर्व कार्तिक महिनाको षष्ठीतिथीबाट सुरु हुन्छ र यस पटक यो शुभ तिथि कार्तिक २० गते हो । छठ पर्वको पहिलो दिन नहे¥यो, दोस्रो दिन खरना, तेस्रो दिन सङ्घीय अर्घ्य र चौथो दिन उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ दिएर समापन हुन्छ । चार दिनसम्म चल्ने यस पर्वमा ३६ घण्टा व्रत बस्ने गरिन्छ, जुन निकै कठिन हुन्छ । पौराणिक मान्यता अनुसार सूर्यदेव र छठीमैयाको पूजा अर्चना गर्नाले सुख, शान्ति, समृद्धि, सुख, सन्तानको स्वास्थ्य लाभ हुने गर्दछ ।

छठ पूजालाई दल छठ पनि भनिन्छ । चार दिनसम्म चल्ने यो पर्व हो । छठ पूजाको दिन घाटमा विशेष शोभा हुन्छ । धेरै मानिसहरूले यो पर्वलाई पवित्र नदीको किनारमा घरमा पनि मनाउँछन् । दीपावली पछि कार्तिक महिनाको छैटौं दिनबाट छठ पूजा सुरु हुन्छ । यो सूर्य भगवानलाई समर्पित एक पवित्र पर्व हो, जसमा उनको विशेष पूजा गरिन्छ । यस अवधिमा भक्तहरूले आफ्ना प्रियजनहरूको समृद्धि, सुख र दीर्घायुको कामना गर्छन् ।

भक्तजनहरूले पवित्र पानीमा नुहाउने र दोस्रो दिन खरना खाएपछि परम्परागत खाना बनाउँदा छठ पर्व नहे खाएबाट सुरु हुन्छ । आखिर, दुई दिनमा मानिसहरूले सूर्यदेवलाई अर्घ्य वा प्रार्थना गर्छन् । छठपूजासँग सम्बन्धित वस्तुको खरिद नहोए खैको दिन हुने गर्दछ । चार दिनसम्म मनाइने चाडपर्वमा छठ गीत पनि एक अभिन्न अंग हो । यी गीतहरूले पृथ्वीमा जीवन कायम राखेकोमा सूर्य भगवानलाई धन्यवाद दिईन्छ । छठ प्रसाद धेरै सावधानीपूर्वक तयार गरिन्छ । छठ प्रसादमा गुड़को खीर र थेकुवा (पिठो, दूध र घिउबाट बनेको) जस्ता मीठो परिकारहरू समावेश हुन्छन् । मीठो कागती, उखु र केरा अवश्य प्रसादको रूपमा चढाइन्छ । छठ पूजाको समयमा तयार पारिएको खाना नुन र प्याज बिना पकाइन्छ ।

छठ पूजाको पहिलो दिन, २० कार्तिक २०८१ – नहे खाए
छठ पूजाको दोस्रो दिन, ६ नोभेम्बर २०८१ – खरना
छठ पूजाको तेस्रो दिन, ७ कार्तिक २०८१ – साँझ अर्घ्य
छठ पूजाको चौथो दिन, ८ कार्तिक २०८१ – उषा अर्घ्य