आतंकवाद विरुद्ध बदला र बहादुरीको प्रतीक ’अपरेशन सिन्दूर’ -डा. केदार कार्की

१५ दिनपछि ’अपरेशन सिन्दूर’ मार्फत अप्रिल २२ मा पहलगाममा भएको आतंकवादी आक्रमणको जवाफ दिएर, भारतले फेरि एक पटक देखाएको छ कि यो न त चुप लागेर बस्नेछ न त आतंकवादी आक्रमणलाई सहनेछ । यस आक्रमणमा भारतका २६ निर्दोष जनताले ज्यान गुमाए र यो आक्रमण पाकिस्तानमा रहेको आतंकवादी अड्डाबाट सञ्चालित भएको स्पष्ट छ । यसको उचित जवाफमा, भारतले ७ मे मा बिहान १.३० बजे ’अपरेसन सिन्दूर’ सञ्चालन ग¥यो, जसमा पाकिस्तान र पाकिस्तान अधिनस्थ कश्मीर (एइप्) मा रहेका ९ आतंकवादी लुकेका ठाउँहरू ध्वस्त पारियो। यो भारतको सुनियोजित, सीमित र सटीक सैन्य कारबाही थियो जसको उद्देश्य स्पष्ट थियो – आफ्नै भूमिमा आतंकवादलाई कुल्चनु । यस अपरेशनलाई ’सिन्दूर’ नामकरण गर्नुले भारतको सांस्कृतिक र भावनात्मक सोचलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। भारतीय संस्कृतिमा, ’सिन्दूर’ शक्ति, सौभाग्य र सम्मानको प्रतीक हो, यस सन्दर्भमा, यो शहीदहरूको बलिदानको लाली पनि हो, जसको शहीदको बदला यस कार्यद्वारा लिइएको थियो ।

अपरेशन सिन्दूर मार्फत भारतले यो अपरेशन ती आतंकवादी संरचनाहरू विरुद्ध मात्र थियो जसले भारतमा घुसपैठ, आत्मघाती हमला र हतियार तस्करीलाई निरन्तर प्रवद्र्धन गरिरहेका थिए भन्ने कुरा स्पष्ट पारेको छ। बहावलपुर जैश–ए–मोहम्मदको गढ हो भने, मुजफ्फराबाद र कोटली लश्कर–ए–तैयबा र हिजबुल मुजाहिद्दीन जस्ता संगठनहरूको लागि लन्च प्याडको रूपमा काम गर्छन् । यी ठाउँहरूमा आक्रमण गरेर, भारतले वर्षौंदेखि भारतलाई अस्थिर बनाउन खोजिरहेका आतंकवादी समूहहरूको मेरुदण्ड भाँच्ने प्रयास गरेको छ । यस अपरेशन मार्फत भारतले आफ्ना नागरिकहरूलाई देशको सुरक्षा केवल कागजमा मात्र सीमित नभएको बरु जमिनमा पनि कार्यान्वयन भइरहेको आश्वस्त पारेको छ । अपरेशन सिन्दूरले अब भारतले कुनै पनि आतंकवादी कार्यको जवाफ उही भाषामा दिनेछ र आफ्ना सैनिक र सर्वसाधारणको शहादतलाई व्यर्थ जान दिने छैन भन्ने आत्मविश्वास सिर्जना गर्दछ । यो सन्देश पाकिस्तानको लागि मात्र होइन, सीमापारबाट भारत विरुद्ध युद्ध लडिरहेका ती शक्तिहरूको लागि पनि हो ।

यस अपरेशन अन्तर्गत, भारतीय वायुसेनाले अत्याधुनिक क्षेप्यास्त्रहरू प्रयोग गरेर पाकिस्तानको पञ्जाब प्रान्तका बहावलपुर, मुजफ्फराबाद, कोटली, मुरिदके, बाग र केही आतंकवादी प्रवण स्थानहरूमा आक्रमण ग¥यो र सम्पूर्ण विश्वलाई देखाएको छ कि आतंकवादसँग व्यवहार गर्न अब कसैको अनुमति आवश्यक छैन र यो आफ्ना नागरिकहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न सबै सम्भावित कदम चाल्न तयार छ । यस अपरेशनको योजना र कार्यान्वयन अत्यन्त गोप्यताका साथ र प्राविधिक रूपमा उन्नत स्तरमा गरिएको थियो। अप्रिल २२ को आक्रमणपछि भारतीय गुप्तचर एजेन्सीहरूले पाकिस्तानमा आतंकवादी लुक्ने ठाउँहरू पहिचान गरेको र सेनासँग समन्वय गरेको गतिले भारतको राष्ट्रिय सुरक्षा रणनीतिको परिपक्वताको प्रमाण दिन्छ । रक्षा मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा स्पष्ट पारिएको छ कि यो कारबाहीको उद्देश्य केवल आतंकवादी अड्डाहरूलाई लक्षित गर्नु थियो, पाकिस्तानी सैन्य अड्डा वा नागरिक आबादीलाई होइन। यस अपरेशनको क्रममा, भारतले कुल २४ वटा क्षेप्यास्त्र प्रहार गर्यो, जसमध्ये धेरैजसोले लश्कर–ए–तैयबा र जैश–ए–मोहम्मद जस्ता आतंकवादी संगठनहरूको लुक्ने ठाउँहरूमा सटीक प्रहार गरे ।
यी आक्रमणहरूमा धेरै आतंककारीहरू मारिएको भनिएको छ, जसमा भारतमा आतंकवादी हमलाको योजना बनाइरहेका लश्कर र जैशका धेरै शीर्ष कमाण्डरहरू पनि समावेश छन् । पाकिस्तानको स्थानीय मिडिया र प्रशासनले सुरुमा यो आक्रमणलाई अस्वीकार गरिरहे, त्यसपछि फरक–फरक बयान दिएर भ्रम फैलाउने प्रयास गरे ।

पाकिस्तानी सेनाका आईएसपीआर प्रमुख लेफ्टिनेन्ट जनरल अहमद शरीफ चौधरीले भारतले ६ फरक स्थानमा मिसाइल प्रहार गरेको र ८ जना सर्वसाधारणको मृत्यु भएको दाबी गरे । अर्कोतर्फ, पाकिस्तानका रक्षामन्त्री ख्वाजा आसिफले जियो टिभीमा दाबी गरे कि भारतले आफ्नै हवाई क्षेत्रबाट आक्रमण गरेको थियो र क्षेप्यास्त्रहरू आवासीय क्षेत्रहरूमा खसेका थिए । पाकिस्तानका दाबीहरू विरोधाभासी छन्, जुन स्पष्ट संकेत हो कि उनीहरू न त यो आक्रमणको लागि तयार थिए न त उनीहरूसँग यसबारे कुनै ठोस जानकारी थियो । साथै, यो अपरेशन पछि भारतले अमेरिकालाई यस कारबाहीको बारेमा जानकारी गराएको थियो। राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभालले अमेरिकी एनएसए र विदेशमन्त्री मार्को रुबियोसँग कुरा गरे र उनीहरूलाई स्पष्ट रूपमा भने कि यो कारबाही पूर्णतया आतंकवाद विरुद्ध हो, पाकिस्तानको सार्वभौमसत्ता विरुद्ध होइन । अमेरिकास्थित भारतीय दूतावासले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भन्यो कि भारतले कुनै पनि पाकिस्तानी नागरिक, सैन्य वा आर्थिक प्रतिष्ठानलाई लक्षित गरेको छैन; भारत विरुद्ध षड्यन्त्र रचिरहेका आतंकवादी शिविरहरूमा मात्र आक्रमण गरियो ।

अपरेशन पूरा भएपछि, भारतीय सेनाले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म ’ह्’ मा ’न्यायको सेवा भयो’ लेख्यो भने रक्षामन्त्री राजनाथ सिंहले ’भारत माता की जय’ नाराका साथ यो अपरेशन राष्ट्रलाई समर्पित गरे। यो अपरेशन पछि, भारत र पाकिस्तान बीच तनाव अझ बढ्नु स्वाभाविक थियो । पाकिस्तान तर्फबाट गोलीबारी र प्रतिवाद जारी रह्यो । पाकिस्तानी मिडियाले प्रचार फैलाउनको लागि पाकिस्तानले ३ राफेल, २ मिग–२९ र १ सुखोई सहित ६ वटा भारतीय लडाकु विमान खसालेको दाबी गरेको छ र भारतीय सेनाको १२ औं इन्फन्ट्री ब्रिगेडको मुख्यालय ध्वस्त पारेको पनि झूटो दाबी गरेको छ । यद्यपि, यी आधारहीन झूटा दाबीहरूलाई भारतले पूर्ण रूपमा अस्वीकार गरेको छ ।

पहलगाम आतंकवादी हमलामा ’अपरेशन सिन्दूर’ को सफल कारबाहीले विवाहित महिलाहरूको सिन्दूर नष्ट गर्नेहरूलाई ठूलो प्रहार गरेको छ, जसले प्रत्येक भारतीयको हृदय गर्वले भरिपूर्ण बनाउनेछ। बुधबार बिहान भारतीय सशस्त्र बलले पाकिस्तान र पाकिस्तान अधिनस्थ कश्मीर (पीओके) मा रहेका आतंकवादी शिविरहरू विरुद्ध गरेका बहुआयामिक, सटीक, संयमित र मापन गरिएका कारबाहीहरू पाकिस्तानलाई एउटा बलियो पाठ र कडा सन्देश हुन् । पक्कै पनि अब भारतको आत्मामाथिको आक्रमण सहन गरिने छैन। ’अपरेशन सिन्दूर’ मा, प्रतिबन्धित आतंकवादी संगठन जैश–ए–मोहम्मद (जेईएम), लश्कर–ए–तैयबा (एलईटी) र हिजबुल मुजाहिदीनसँग सम्बन्धित नौ स्थानहरूलाई लक्षित गरिएको थियो। पाकिस्तानमा उपस्थित ९० आतंककारी मारिए। यो कारबाही अप्रिल २२ मा पहलगाममा भएको आतंकवादी हमलाको बदला लिन गरिएको थियो, जसमा २६ जना सर्वसाधारण मारिएका थिए। भारतले भित्र पसेर आक्रमण गर्छ, यस पटक पनि पाकिस्तानी सीमामा प्रवेश नगरी आतंककारीहरूलाई नष्ट ग¥यो, जुन धेरै प्रशंसनीय कदम हो, यो एक साहसी र अनौठो घटना हो जसले गर्व र उत्साहले भरिपूर्ण बनाउँछ ।
’अपरेशन सिन्दूर’ आतंकवाद अन्त्य गर्ने दिशामा एक अर्थपूर्ण पहल भएको छ । किन भारतबाट मात्र शान्ति र विश्वासको आश्वासन खोजिन्छ? हामी कहिलेसम्म हाम्रो मानवता र संवेदनशीलता देखाउने? यस पटक सम्पूर्ण देश एकजुट भयो, उनीहरू आतंकवादको उचित जवाफ चाहन्थे, उनीहरू पाकिस्तानमा पोषित भइरहेको आतंकवाद विरुद्ध कडा कारबाही चाहन्थे । वायुसेनाको यो कार्यले भारतलाई मात्र नभई सम्पूर्ण विश्वलाई राहत दिएको छ । यो कारबाहीसँगै भारतले पाकिस्तानलाई आतंकवाद अब सहन नसकिने कडा र निर्णायक सन्देश दिएको छ । भारतले कुनै पनि पाकिस्तानी सैन्य प्रतिष्ठानलाई निशाना बनाएको छैन । भारतले लक्ष्यहरूको छनोट र तिनीहरूलाई कार्यान्वयन गर्ने तरिकामा उल्लेखनीय संयम अपनाएको छ । नौ आतंकवादी लुकेका ठाउँहरूमा सटीक क्षेप्यास्त्रहरू प्रयोग गरेर हवाई आक्रमण गरियो । पहलगाममा २६ हिन्दू पर्यटकको क्रूर हत्यापछि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले नै अपरेशनको नाम ‘अपरेशन सिन्दूर’ राख्न सुझाव दिएका थिए । यो प्रतिक्रिया बर्बर आतंकवादी हमलामा आफ्ना पति गुमाएका भारतीय दिदीबहिनी र सुहागिनीहरूको लागि उपयुक्त बदला हो ।

पाकिस्तानले संयम र मानवता त्यागेको छ; यसले शालीनता र सिद्धान्तको वस्त्र फुकालेर नग्नता धारण गरेको छ । पूर्वाग्रह र आतंकवादी अहंकारको कारण, ऊ विवेकहीन भएको छ । उसलाई र उसले पालेको आतंकवादलाई परास्त गर्नु आवश्यक भइसकेको थियो । उसलाई पराजित गर्नुको अर्थ उसलाई नियन्त्रण गर्नु र सही बाटोमा ल्याउनु होइन तर आतंकवाद उन्मूलन गर्नु हो । यदि उनले अहिले पनि पाठ सिकेनन् भने, उनको समस्या बढ्न सक्छ । भारत युद्ध चाहँदैन, तर पाकिस्तान युद्ध मानसिकताबाट पीडित छ । उनले यो पनि बुझ्नुपर्छ कि आणविक बम प्रयोग गर्ने उनको धम्की अब काम गर्ने छैन। प्रत्येक आतंकवादी घटनाले मानवतालाई चोट पु¥याउँछ र प्रत्येक जलिरहेको लाशको धुवाँले मानवताको छविलाई कलंकित गर्छ । तर आतंकवादलाई न्यूनीकरण गर्ने बाटो खोलेर, भारतले विश्वलाई आतंकवादका दिन सकिएको आश्वस्त पारेको छ । भारतको यो कदम यस दिशामा अर्थपूर्ण पहल हो जसले आतंकवादलाई कमजोर बनाएको छ र यसलाई पंगु बनाएको छ । यो निश्चित रूपमा सम्पूर्ण मानवताको लागि उज्यालो बिहानीको संकेत हो ।

वास्तवमा, पाकिस्तानले आफ्नो आतंकवादी सोच बढाइरहेको थियो किनभने उसले राम्रोसँग कडा सन्देश पाउँदैनथ्यो । यसरी उनको साहस बढ्दै गयो र उनले भारतमा पहलगाम जस्ता पीडादायी घटनाहरू एक पटक मात्र होइन धेरै पटक गरे। हामीले हाम्रा थप सैनिकहरू गुमाउनु नपरोस्, निर्दोष मानिसहरू मरेको देख्न नपरोस्, अशान्ति भोग्न नपरोस् र डरमा बाँच्न नपरोस् भनेर उनीहरूको आतंकवादी योजनालाई विफल पार्नु अत्यन्त आवश्यक थियो । भारतले यो गरेको छ। धेरै आतंकवादी अड्डाहरू ध्वस्त पारिए, यद्यपि, यीमध्ये धेरै अड्डाहरू पाकिस्तानी सेनाको संरक्षण र समर्थनमा सञ्चालन भइरहे । अहिलेसम्म पाकिस्तानले त्यस्ता अड्डाहरू ध्वस्त पारेको नाटक गर्दै आएको छ र हामी आफैं आतंकवादको शिकार भएको बहाना पनि बनाउँदै आएको छ । यो झूट धेरै पटक पर्दाफास भइसकेको छ तर यो लेख लेखिदासम्म पाकिस्तान आफ्नो निर्लज्ज व्यवहारबाट पछि हटेको छैन । सफल हवाई आक्रमण पछि, भारतले विश्वलाई यो सन्देश दिन पनि सफल भयो कि पाकिस्तानलाई लक्षित गर्नुको सट्टा त्यहाँ स्थापित आतंकवादी अड्डाहरूलाई लक्षित गरेको छ । वायुसेनाले गरेको वीरता, क्षमता र साहसको प्रदर्शन पाकिस्तानका साथै विश्व समुदायका लागि पनि सन्देश हो ।

प्रधानमन्त्रीले आवश्यक राजनीतिक इच्छाशक्ति देखाउनुभएको कारणले गर्दा उनी यो सन्देश दिन सक्षम भइन् । पाकिस्तानको मनोबल तोडेर मात्र आतंकवादलाई परास्त गर्न सकिन्छ । अब पाकिस्तानलाई पनि डर हुनेछ कि यदि उसले भारत विरुद्ध कुनै कारबाही गर्यो भने, उसलाई धेरै कडा जवाफ दिइनेछ । त्यो प्रतिक्रियाको अर्थ पाकिस्तानको लागि समस्याहरूको पहाड, यसको अर्थतन्त्रको पतन, जनताको जीवनमा अवरोध र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा एक्लोपन हुनेछ ।

भारतले अन्ततः पाकिस्तानमा रहेका धेरै आतंकवादी अड्डाहरू ध्वस्त पार्यो । भारतको यो कडा कदमले भारतीय नागरिकहरूलाई विशेष गरी कश्मीरको पहलगाममा हालै भएको आतंकवादी आक्रमणमा आफ्ना नजिकका र प्रियजनहरू गुमाउने परिवारहरूलाई सन्तुष्टि दिएको छ । विश्वका लगभग सबै देशहरूले भारतको यो कदमलाई समर्थन गरेका छन् किनभने कुनै पनि देशको सरकारको पहिलो कर्तव्य भनेको आफ्नो देशका नागरिकहरूलाई आतंककारीहरूबाट जोगाउनु हो । भारतीय सेनाले आफ्ना नागरिकहरूको हत्याको बदला सही समयमा र सही ठाउँमा आतंककारीहरूमाथि आक्रमण गरेर निश्चित रूपमा लिनेछ । दोस्रो, सायद भारतको निरन्तर सुदृढ हुँदै गएको आर्थिक अवस्थाले केन्द्र सरकारलाई कडा निर्णय लिन बल दिन्छ । यस सन्दर्भमा, हालै खुशीको खबर आएको छ कि भारत जापानको

अर्थतन्त्रलाई उछिनेर विश्वको चौथो ठूलो अर्थतन्त्र बनेको छ र सम्भवतः २०२६ को अन्त्यसम्ममा भारत जर्मनीको अर्थतन्त्रलाई पनि उछिनेर विश्वको तेस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बन्ने छ । विश्वका प्रमुख अर्थतन्त्रहरूमध्ये भारतीय अर्थतन्त्र अझै पनि सबैभन्दा तीव्र गतिमा बढिरहेको अर्थतन्त्र हो । विश्वका लगभग सबै वित्तीय संस्थाहरूले आगामी धेरै दशकहरूमा भारत विश्वको सबैभन्दा तीव्र गतिमा बढ्दो अर्थतन्त्रहरू मध्ये एक रहने भविष्यवाणी गरिरहेका देखिन्छन् ।
अपरेशन सिन्दूर पछि, भारतले अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरूमा आतंकवाद विरुद्धको आफ्नो अडान अझ बलियो रूपमा प्रस्तुत गर्नेछ । अमेरिका, फ्रान्स, रुस र इजरायल जस्ता देशहरू पहिले नै भारतको साथमा उभिएका देखिन्छन्, तर पाकिस्तानले संयुक्त राष्ट्र संघ र इस्लामिक देशहरूको संगठन (ओआईसी) मा आफ्नो झूटा प्रचार फैलाउने प्रयास गर्नेछ, त्यसैले भारतले अब यो कूटनीतिक लडाईमा पनि स्पष्टता र तथ्यहरूसहित अगाडि बढ्नुपर्नेछ । तैपनि, अपरेशन सिन्दूर भारतको सैन्य र कूटनीतिक परिपक्वताको प्रतीक हो । यसले प्रमाणित गरेको छ कि भारतले अब संयम र जवाफदेहिताका साथ आफ्नो रक्षा नीति लागू गरिरहेको छ ।

सांस्कृतिक रूपमा ’सिन्दूर’ रङ सौभाग्य र शक्तिको प्रतीक भए पनि, यस सैन्य कारबाहीमा यो रङ आतंकवाद विरुद्ध बदला र बहादुरीको प्रतीक बनेको छ । भारतले विश्वलाई भनेको छ कि यो न त युद्ध चाहन्छ न त द्वन्द्व, तर यदि कसैले यसको सिमाना, नागरिक र सार्वभौमसत्तालाई चुनौती दिन्छ भने, यसको प्रतिक्रिया उत्तिकै सटीक, द्रुत र निर्णायक हुनेछ । भारतको यो बदलिँदो दृष्टिकोणले यसको सुरक्षा नीतिलाई नयाँ दिशा दिइरहेको छ र यो संकेत हो कि आगामी समयमा कुनै पनि आतंकवादी घटनाले भारतलाई मौन दर्शक बनाउने छैन तर तत्काल र निर्णायक प्रतिआक्रमणद्वारा शत्रुलाई ध्वस्त पारिनेछ ।