अमेरिकामा नतिजा आएपछि ट्रम्पलाई कसरी सत्ता हस्तान्तरण हुन्छ ? यी हुन मुख्य ४ मिति

वासिंगटन, (अमेरिका)  । विश्वकै शक्तिशाली राष्ट्रमध्येको एक अमेरिकी राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा डोनाल्ड ट्रम्प विजयी भएका छन् । उनी अब अमेरिकाको ४७ औं राष्ट्रपति हुनेछन् । अमेरिकाको ५३८ सिटमध्ये ट्रम्पको रिपब्लिकन पार्टीले २७७ सिट प्राप्त गरेको छ । बहुमतका लागि २७० सिट आवश्यक छ । कमला ह्यारिस जादुई नम्बरबाट टाढा रहनि । उनको डेमोक्रेटिक पार्टीले २२४ सिट मात्र जितेको छ ।

ट्रम्पको यो जित ऐतिहासिक पनि हो किनभने यो अमेरिकाको इतिहासमा दोस्रो पटक मात्र हो, जब कुनै राष्ट्रपति चुनाव हारेपछि ह्वाइट हाउस फर्किएका हुन् । १३२ वर्ष पहिले, ग्रोभर क्लिभल्याण्ड दुई पटक अमेरिकाको राष्ट्रपति बनेका थिए । उनले ४ वर्षको अन्तरालमा १८८४ र १८९२ को राष्ट्रपति चुनाव जितेका थिए ।

तर अमेरिकामा मतगणना भएको होइन, नतिजा आएपछि कुरा यहीँ टुङ्गियो । यो भर्खरै पार गरेको पहिलो माइलस्टोन हो । ट्रम्पले पार गर्नुपर्ने अझै धेरै चरणहरू छन् । त्यसपछि मात्र उनले राष्ट्रपतिको जिम्मेवारी सम्हाल्नेछन् । यदि हामीले व्यापक रूपमा बुझ्यौं भने, नयाँ राष्ट्रपतिले जनवरी २०२५ मा सपथ लिनेछन् र त्यसपछि मात्र उनले आफ्नो चार वर्षे कार्यकाल सुरु गर्न सक्षम हुनुहुनेछ ।
त्यसोभए जानौं नतिजादेखि कार्यभार सम्हाल्दासम्म अमेरिकामा के महत्त्वपूर्ण छ, सपथ लिन किन यति धेरै समय लाग्छ र वर्तमान राष्ट्रपति जो बाइडेनले ट्रम्पलाई कसरी सत्ता हस्तान्तरण गर्नेछन् ?

पहिलो महत्त्वपूर्ण मिति – १० नोभेम्बर
मतगणना र नतिजा आएपछि अब सबै प्रदेशका मतदाता टुंगो लाग्नेछ । उनीहरूले मिलेर इलेक्टोरल कलेज गठन गर्नेछन् जसले राष्ट्रपति चयन गर्नेछ । नोभेम्बर १० पछि, राज्यहरूमा मतदाता प्रमाणीकरणको प्रक्रिया सुरु हुन्छ । यसलाई मूल्यांकनको प्रमाणपत्र भनिन्छ । यदि कुनै विवाद भयो र पुनः गणनाको स्थिति उत्पन्न भयो भने, यो प्रक्रियामा ढिलाइ हुन सक्छ । यस निर्वाचनमा यो प्रक्रिया पूरा गर्ने अन्तिम मिति डिसेम्बर ११ हो ।

जारी गरिएको प्रमाणपत्रमा राष्ट्रपति चुनावमा विजयी मतदाताले कसलाई समर्थन गरेका थिए भन्ने पनि लेखिएको हुन्छ । प्रत्येक प्रमाणपत्रको सात प्रतिहरू बनाइन्छ, जसमा राज्यपालको हस्ताक्षर र राज्यको छाप हुन्छ । त्येसैले डिसेम्बर ११ सम्म सबै ५० राज्यहरूमा ५३८ मतदाताहरू तय भइसकेका छन् ।

दोस्रो महत्त्वपूर्ण मिति – १७ डिसेम्बर
डिसेम्बर १७ मा, सबै मतदाताहरू आ–आफ्नो राज्यमा भेला हुनेछन् र राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको चयन गर्नेछन् । यी निर्वाचकहरूले वाशिंगटन डीसीमा आफ्नो भोट सहित हस्ताक्षरित प्रमाणपत्र पठाउनेछन् । अमेरिकी संविधानमा यो कतै पनि लेखिएको छैन कि मतदाताले लोकप्रिय भोटलाई पछ्याउनु पर्छ । तर धेरै राज्यको कानून अन्तर्गत यो गर्न आवश्यक छ । जुलाई २०२० मा, अमेरिकी सर्वोच्च अदालतले कानून लागू भएका राज्यहरूमा निर्वाचकहरूले लोकप्रिय मतलाई मात्र पालना गर्नुपर्ने स्पष्ट पारेको थियो । यसको मतलब जनताले चुनेको व्यक्तिलाई मात्रै भोट दिनु पर्नेछ ।

तेस्रो महत्त्वपूर्ण मिति – ६ जनवरी २०२५
सबै राज्यहरूको चुनावी मतहरू जनवरी ५ मा वाशिंगटन पुग्नेछ । यो जहाँ अमेरिकी संसद, क्यापिटल हिल, स्थित छ । जनवरीको पहिलो साता सांसदहरुको संयुक्त बैठक बोलाइएको छ । यस सत्रमा उपराष्ट्रपतिको अगाडि मतदाताको मत गणना गरिन्छ । ५३८ मध्ये २७० मत प्राप्त गर्ने उम्मेदवारको नाम नयाँ राष्ट्रपति घोषणा गरिएको छ । वर्तमान उपराष्ट्रपतिले पनि सिनेटको अध्यक्षको रूपमा काम गर्ने भएकाले, कमला ह्यारिसले २०२५ मा गणनाको अध्यक्षता गर्नेछिन् ।

चौथो महत्त्वपूर्ण मिति – २० जनवरी २०२५
भोटिङ बाहेक अमेरिकामा नयाँ राष्ट्रपतिले कहिले सपथ लिने भन्ने पनि पहिल्यै तय हुन्छ । अमेरिकी संविधान अनुसार नयाँ राष्ट्रपतिले जनवरी २० मा पदको सपथ लिनेछन् । यस दिन वर्तमान राष्ट्रपति जो बाइडेनले निर्वाचित नयाँ राष्ट्रपतिलाई शक्ति हस्तान्तरण गर्नेछन् । यसलाई उद्घाटन दिवस पनि भनिन्छ । पहिलो पटक सपथ सन् १९३७ मा १० जनवरीमा लिइएको थियो । त्यसबेला अमेरिकी राष्ट्रपति फ्र्याङ्कलिन डी रुजवेल्टले आफ्नो दोस्रो कार्यकालको सपथ लिएका थिए ।
के हुनेछ सपथ ग्रहण समारोहमा ?

सन् १९३३ मा तत्कालीन राष्ट्रपति फ्र्याङ्कलिन रुजवेल्टले सपथ ग्रहण समारोहको सन्दर्भमा एउटा परम्परा सुरु गरेका थिए, जुन आज पनि अमेरिकामा जारी छ । यस दिन, नयाँ राष्ट्रपतिले आफ्नो निवास छोड्ने पहिलो कुरा चर्च जाने हो । यसबाहेक क्यापिटल भवनमा आउनुअघि नयाँ राष्ट्रपतिले वर्तमान राष्ट्रपतिलाई भेट्न जानेछन् । यहाँ दुईबीच औपचारिक संवाद हुन्छ ।

तर, २०२१ मा जो बाइडेन राष्ट्रपति बनेपछि पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प आफ्नो सपथ ग्रहणका क्रममा लामो बिदामा गएका थिए । यस्तो अवस्थामा ट्रम्प यस पटक राष्ट्रपति बन्ने हो भने जो बाइडेन उनको सपथ ग्रहणमा उपस्थित हुन्छन् कि हुँदैनन् भन्ने कुरा रोचक हुनेछ । बैठकपछि नयाँ राष्ट्रपति क्यापिटल भवन जानेछन् ।

जहाँ उपराष्ट्रपतिले पहिले सपथ ग्रहण गर्छन् । त्यसपछि राष्ट्रपतिको सपथ लिने पालो आउँछ । राष्ट्रपतिलाई सपथ गराउने जिम्मेवारी सर्वोच्च अदालतका प्रधानन्यायाधीशको हुन्छ । सपथपछि राष्ट्रपतिले अमेरिकी जनतालाई सम्बोधन गर्ने छन् । कार्यक्रम सकिएपछि राष्ट्रपतिको कार्यालयमा नयाँ राष्ट्रपतिको नाममा हस्ताक्षर कार्यक्रम हुनेछ । यस अवधिमा राष्ट्रपतिले मनोनयन र पदभार ग्रहण गरेपछि पहिलो आदेशमा हस्ताक्षर गर्छन् ।