अमेरिकाका नयाँ राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बुधबार (२९ जनवरी, २०२५) आफ्नो दोस्रो कार्यकालको पहिलो कानुनमा हस्ताक्षर गरेका छन् । रिले ऐन भनिने यो कानूनले संघीय सरकारका अधिकारीहरूलाई कुनै पनि प्रकारको आपराधिक गतिविधिमा संलग्न अवैध आप्रवासीहरूलाई पक्राउ गर्ने र निर्वासन गर्ने अधिकार दिन्छ । यसैबीच ट्रम्पले आफ्नो सरकारले आपराधिक गतिविधिमा संलग्न गैरकानुनी आप्रवासीहरूलाई ग्वान्टानामो बे जेलमा पठाउने योजना बनाएको दाबी गरेका छन् । अवैध आप्रवासीका लागि त्यहाँ ३० हजार बेड तयार गर्न आदेश दिइएको छ । ग्वान्टानामो–बे जेल कति खतरनाक र विवादास्पद छ भन्ने कुरा पहिला थाहा पाउनु जरुरी छ ।
वास्तवमा, ग्वान्टानामो खाडीको किनारमा यसको स्थानको कारण, यो जेलको नाम ग्वान्टानामो बे राखिएको थियो । सन् १९०३ मा अमेरिकाले यो ग्वान्टानामो खाडी क्युवाबाट भाडामा लिएको थियो । त्यतिबेला यो ठाउँ अमेरिकी नौसेनाको बेस थियो। सेप्टेम्बर ९, २००१ मा अमेरिकाको वल्र्ड ट्रेड टावरमा आतंकवादी हमला पछि, यसलाई २००२ मा जेलमा परिणत गरियो । यस जेलमा आतंकवादी हमलामा संलग्न अपराधीहरूलाई राखिएने गरिन्छ । यस बाहेक अमेरिकाले समातेका विश्वभरका खतरनाक आतंकवादी संगठनका सदस्यहरूलाई पनि यस जेलमा राखिएको छ ।
तर, सन् १९५९ मा फिडेल क्यास्ट्रो राष्ट्रपति बनेपछि दुई देशबीचको सम्बन्ध बिग्रियो । अमेरिकी एजेन्सीहरूले फिडेल क्यास्ट्रोलाई धेरै पटक मार्ने प्रयास गरेको समेत आरोप छ । ग्वान्टानामो बे जेललाई संसारकै सबैभन्दा खतरनाक जेल भनिन्छ । यसको नाम सुन्दा संसारका ठूला–ठूला अपराधी र आतंककारीहरू पनि काँप्छन् । वास्तवमा यो जेलमा गएपछि कैदीहरू बाहिरी दुनियाँबाट पूर्ण रूपमा सम्पर्क विहिन हुन्छन् । यसका साथै यहाँबाट अमानवीय यातनाका समाचार पनि दिनहुँ आइरहेका छन् । ग्वान्टानामो बे जेलको बारेमा यो पनि भनिन्छ कि एक पटक कोही गएपछि जीवित फर्कने सम्भावना कमै हुन्छ ।
ग्वान्टानामो बे जेललाई तीन भागमा विभाजन गरिएको छ । तीमध्ये दुई गोप्य मुख्यालय हुन्। यस कारागारभित्र तीनवटा क्लिनिक पनि बनाइएको छ । त्यसभित्र अदालत, प्यारोल बोर्ड र सुनुवाइ कक्षको पनि व्यवस्था गरिएको छ । कारागार भए पनि यहाँ धेरै हाइटेक सुविधा दिइएको छ । कैदीबन्दीका लागि जिम र प्ले स्टेसनका साथै सिनेमा हलको सुविधा छ । यसका बाबजुद पनि यहाँ प्रत्येक कैदीका लागि ४५ भन्दा बढी सैनिक तैनाथ छन् । त्यसैले कुनै पनि कैदीलाई यहाँबाट भाग्न गाह्रो मात्र होइन असम्भव पनि छ । यसबाहेक कैदीहरूलाई राख्ने कोठाहरू साना गुफा र खोरहरू जस्तै बनाइएका छन् । यी सबैभन्दा पीडादायी छन् ।
अमेरिकाले ग्वान्टानामो बे जेलका बारेमा धेरै प्रकारका आरोपहरूको सामना गर्दै आएको छ । अमेरिकाले बेलाबेलामा कैदीहरूको मानवअधिकार उल्लङ्घन गरेको आरोप पनि लगाइएको छ । सन् २०१८ मा बीबीसीले एउटा रिपोर्ट प्रकाशित गरेको थियो । यसमा सन् २००२ मा ग्वान्टानामो बे जेलबाट रिहा भएका अफगानिस्तानका तीन जनालाई उद्धृत गर्दै जेलभित्रको वातावरणको बारेमा जानकारी दिइएको थियो । यसमा बाँचेकाहरूले बीबीसीलाई भने कि उनीहरूलाई कुटपिट गरिएको थिएन, तर सानो पिंजरा जस्तो कोठामा राखिएको थियो, जहाँ कडा गर्मी थियो ।
ग्वान्टानामो बे जेल संसारको सबैभन्दा खतरनाक जेल मात्र होइन, यो संसारको सबैभन्दा महँगो जेल पनि हो । ग्वान्टानामो बे जेलमा कैदी राख्न अमेरिकाले हरेक वर्ष करिब १०० करोड रुपैयाँ खर्च गर्नुपर्ने बताइएको छ । त्यसैले सन् २००८–०९ मा पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति बाराक ओबामाले यो जेल बन्द गर्न चाहेका थिए । तर, उनी यसमा सफल भएनन् र पछि राष्ट्रपति बनेपछि सन् २०१८ मा डोनाल्ड ट्रम्पले यो जेललाई सञ्चालनमा राख्न आदेश जारी गरेका थिए । उनीपछि राष्ट्रपति बनेका जो बाइडेन पनि यो जेल बन्द गर्न चाहन्थे, किनभने अमेरिकालाई यसको खर्च वहन गर्न गाह्रो भइरहेको थियो ।
Add Comment